Spawanie elektrodą otuloną (MMA) jest jedną z najpopularniejszych i najstarszych metod spawania, a w jej wynalezieniu miał swój udział nasz rodak! Jej główną zaletą jest uniwersalność, brak konieczności używania gazów, niski koszt sprzętu oraz względna łatwość – to dobra metoda dla początkujących spawaczy. Czym jest elektroda otulona i jak nią spawać? W jaką spawarkę warto się wyposażyć? Podpowiadamy!
Czym jest elektroda otulona?
Elektroda otulona składa się z metalowego rdzenia i otaczającej go otuliny.
Jeden koniec elektrody służy do zajarzenia łuku elektrycznego oraz spawania, a drugi umieszcza się w uchwycie spawalniczym.
Elektrody otulone mają różne średnice, a dobór właściwej zależy od rodzaju oraz grubości spawanego materiału. Zgodnie z normą PN-EN 20544 elektrody otulone są dostępne w średnicach: 2, 2,5, 3,25, 4, 5, i 6 mm. Od średnicy zależy także długość elektrody, a zwykle jest to 250, 300, 350, 400 lub 450 mm.
Istnieją różne rodzaje elektrod otulonych. Najbardziej uniwersalną oraz prostą w obsłudze jest elektroda w otulinie rutylowej. Otulina kwaśna daje gładkie lico, elektrody celulozowe sprawdzają się bardzo dobrze podczas spawania na zewnątrz, a elektrody zasadowe zapewniają plastyczność i wysoką odporność spoiwa.
Jakie funkcje pełni elektroda otulona (otulina) podczas spawania?
Elektroda otulona pełni kilka ważnych funkcji, a przede wszystkim:
- ułatwia zajarzenie łuku elektrycznego,
- stabilizuje łuk elektryczny (dzięki czemu rozpryski są ograniczone),
- wytwarza powłokę żużlową nad ciekłym jeziorkiem oraz krzepnącą spoiną, czyli opóźnia stygnięcie spoiny, zmienia jej skład chemiczny i blokuje dostęp powietrza,
- wprowadza do spawu pierwiastki odtleniające i wiążące azot.
Na czym polega spawanie elektrodą otuloną?
Spawanie elektrodą otuloną ma także inną nazwę – spawanie MMA. To metoda ręcznego spawania łukowego przy pomocy topliwej elektrody. Wynaleźli ją pod koniec XIX w. Stanisław Olszewski i Nikołaj Benardos. Ten moment uważa się za początek ery nowoczesnego spawalnictwa.
Prąd elektryczny (stały lub przemienny) wytwarza pomiędzy elektrodą a spawanym materiałem łuk elektryczny. Podczas spawania, czy to prądem stałym, czy też prądem przemiennym, pod wpływem wysokiej temperatury otulina elektrody topi się i rozkłada się na substancje gazowe pełniące funkcję gazów osłonowych oraz żużel.
Spawanie elektrodą otuloną jest popularną metodą zarówno w przemyśle, jak i w zastosowaniach hobbystycznych. Metodę wykorzystuje się głównie do spawania stali (w tym nierdzewnych), ale też do stopów miedzi, niklu i glinu.
Jaki sprzęt wybrać do spawania elektrodą otuloną?
Spawanie łukowe elektrodą otuloną wymaga spawarki MMA. Poszczególne modele mają różne parametry – m.in. moc, napięcie zasilania, prędkość spawania i funkcje. Istnieją różne rodzaje spawarek MMA – transformatorowe i inwertorowe. Inwertorowe są zazwyczaj nieco droższe, ale mają mniejsze gabaryty, a pracują z elektrodami różnego typu. Są też wytrzymałe na spadki napięcia oraz umożliwiają spawanie w trudno dostępnych miejscach, więc jest to korzystny wybór.
Amperaż, funkcje i marka producenta spawarki MMA
Podstawowym parametrem spawarki jest jej amperaż. Do użytku domowego i hobbystycznego wystarczy sprzęt o amperażu 160-200 A – sprawdzi się do spawania różnych elementów oraz łączenia ścianek o grubości do 4-5 mm. Spawarki powyżej 200 A są bardziej uniwersalne (nadają się do grubszych detali) i służą do użytku profesjonalnego.
Warto zwrócić uwagę na przydatne funkcje spawarek MMA: Arc Force (stabilizacja łuku), Hot Start (ułatwia zajarzenie łuku), Anti Stick (zapobiega przyklejaniu się elektrody do materiału) i VRD (zwiększa bezpieczeństwo, gdyż obniża napięcie na biegu jałowym).
Warto też postawić na urządzenia sprawdzonych marek takich jak Magnum, Ideal, Sherman, Weldman czy Bester.
W sklepie handlowiec-rs są dostępne zestawy spawarek oraz potrzebnych akcesoriów, dzięki czemu do pracy można przystąpić od razu, a jednocześnie oszczędzić czas i pieniądze. Z przyjemnością pomożemy w wyborze odpowiedniego sprzętu – mamy czas wysłuchać i zrozumieć potrzebę naszego Klienta!
Jak się spawa elektrodą otuloną?
- W pierwszym kroku należy podłączyć uchwyty do urządzenia. Uchwyt elektrody trzeba zamocować na biegunie ujemnym, a masowy na dodatnim. Niektóre elektrody (m.in. w otulinie zasadowej) wymagają dobrej stabilności jarzenia się łuku i powinny być stapiane tylko prądem stałym z biegunowością dodatnią – wtedy uchwyty trzeba podłączyć na odwrót (elektrody do minusa, a masowy do plusa).
- Następnie należy uruchomić urządzenie i ustawić parametry w stosunku do średnicy elektrody i rodzaju spawanego elementu. Kluczowe jest natężenie prądu spawania. Przyjmuje się wartości od 30 do 40 A na jeden milimetr elektrody (czyli np. do elektrody o średnicy 4 mm należy ustawić natężenie od 120 do 160 A).
- Kolejno należy włożyć elektrodę do uchwytu i przygotować się do spawania, czyli założyć odzież ochronną, rękawice ochronne i przyłbicę spawalniczą.
- Przed spawaniem należy oczyścić materiał z zanieczyszczeń (czyli usunąć z materiału spawanego rdzę, oleje i smary czy farby).
- Można już rozpocząć spawanie elektrodą otuloną. Największą trudnością jest utrzymanie właściwej długości łuku, ponieważ elektroda się topi. Trzeba więc dobrze kontrolować odległość elektrody od spawanego materiału. Elektrodę trzeba prowadzić „pewnie” i lekko pochyloną w kierunku spawania.
- Spawanie należy przerwać, gdy zostanie ok. 3-4 cm elektrody, aby nie uszkodzić uchwytu elektrodowego.
- Po zużyciu elektrody trzeba oczyścić spoinę z żużlu za pomocą młotka i szczotki metalowej (żużel należy odsuwać „od siebie”).
[product search="Weldman ARC" limit="4" onlyAvailable="true"]
Jakie zalety i wady ma spawanie elektrodą otuloną?
Zalety spawania elektrodą otuloną:
- uniwersalność (spawanie różnych rodzajów metali i stopów),
- możliwość spawania materiałów cienkich (od ok. 1,5 mm) i grubych,
- możliwość spawania w każdej pozycji i w różnych warunkach (na zewnątrz),
- wysoka estetyka spoin (choć uzależniona także od umiejętności spawacza) i bardzo dobre właściwości mechaniczne,
- spawarki MMA są stosunkowo tanie, łatwe w obsłudze i mobilne,
- relatywnie łatwa metoda spawania, dobra również dla początkujących.
Wady spawania elektrodą otuloną:
- dość niska wydajność i mała prędkość spawania,
- konieczność pozbywania się żużlu i wymiany elektrod,
- powstawanie dużej ilości dymu.
FAQ:
Jak wybrać elektrodę otuloną do spawania MMA?
Należy zwrócić uwagę na rodzaj otuliny elektrody (uniwersalne są elektrody rutylowe, a do specjalistycznych zastosowań wykorzystuje się zasadowe, kwasowe czy celulozowe) oraz na jej średnicę (należy ją dobrać w stosunku do grubości materiału).
Na co zwrócić uwagę podczas wyboru spawarki MMA?
Przede wszystkim na amperaż – do zastosowań domowych sprawdzi się spawarka 200 A (do 4-5 mm grubości materiału), na producenta (marki sprawdzone jak np. Magnum, Weldman, Sherman, Ideal, Bester) oraz na przydatne funkcje takie jak Hot Start, Arc Force czy Anti Stick.
Jak przygotować materiały do spawania?
Materiał spawany należy wcześniej dobrze oczyścić z rdzy, olejów czy farby. Niektóre elektrody otulone, zwłaszcza zasadowe, należy przed spawaniem osuszyć.
Do miłego!
Zespół handlowiec-rs
©handlowiec-rs
Tekst autorski członków zespołu handlowca, napisany w oparciu o wiedzę własną, nabyte uprawnienia i doświadczenie oraz informacje pozyskane z literatury fachowej. Zabronione jest kopiowanie w całości lub fragmentach bez wiedzy i zgody autora.
