Spoina spawalnicza, występująca także pod nazwami „spaw”, „połączenie spawane” i „złącze spawane” to miejsce połączenia materiałów (stopienia i zestalenia) w procesie spawania metali i tworzyw sztucznych. Rodzaje spawów i ich oznaczenia to wiedza, którą każdy spawający (także spawacz amator, hobbysta) powinien posiadać, a którą postaramy się przybliżyć w naszym krótkim poradniku – zapraszamy!
Pojęcia dotyczące spoiny spawalniczej
Z zagadnieniem samej spoiny spawalniczej i jej rodzajów wiąże się szereg pojęć, które używane są w dokumentacji technicznej i w materiałach dydaktycznych dla spawaczy – na pewno nie raz pojawiają się w naszym artykule, więc na dobry początek warto je poznać!
- Lico spoiny – zewnętrzna część połączenia spawanego.
- Grań spoiny – dotyczy tylko spoin jednostronnych, jest to część przeciwległa do lica spoiny, czyli powierzchnia spawu przetapiającego gardziel rowka.
- Linia wtopienia – to linia, do której spawany materiał zostaje przetopiony.
- Nadlew – wypukły element spawu wystający ponad materiał.
- Strefa wpływu ciepła – zakres materiału, który (podczas spawania) ulega zmianom fizycznym i chemicznym (np. strukturalnym czy odpornościowym).
- Spoina symetryczna – spaw o jednakowym kształcie po obu stronach (taki sam przekrój od strony lica i grani).
- Szew przerywany – spaw ułożony w regularnych odstępach.
- Szew ciągły – spaw ułożony bez odstępów, na całej długości złącza.
Rodzaje spoin spawalniczych
Ze względu na różny kształt spawów, ich wygląd (zewnętrzny i przekrój wewnętrzny) zostały formalnie ustalone rodzaje spoin spawalniczych. Poniżej prezentujemy podstawowy podział na rodzaje spawów, natomiast warto wiedzieć, że każdy z nich może jeszcze mieć swoje własne podtypy czy warianty.
- Spoiny czołowe – wykorzystywane do łączenia stykowego blach, prętów i rur. Wykonuje się je między ścianką elementu tworzącą jego grubość a drugim elementem. Przy spoinach czołowych należy uwzględnić grubość materiału, a także wymagania konstrukcyjne i trzeba przygotować spawane krawędzie.
- Spoiny grzbietowe – wykorzystywane głównie do spawania cienkich blach. Na grubość spawu składa się wysokość złącza oraz głębokość linii wtopienia.
- Spoiny pachwinowe – wykorzystywane m.in. do spawania blach dwiema metodami: zakładkową i nakładową i do wykonywania połączeń elementów ustawionych pod kątem. Lico spoin pachwinowych może być wypukłe, wklęsłe bądź płaskie, a sam spaw może być równoboczny lub nierównoboczny.
- Spoiny brzeżne – podobnie jak spoiny grzbietowe wykorzystywane są głównie do łączenia materiałów cienkich (o grubości do 2-3 mm), podginanych podczas przygotowania. Ten rodzaj złącza spawanego powstaje bez spoiwa i zwykle na całej grubości blachy.
- Spoiny otworowe – to rodzaj spawów, które powstają wyłącznie wtedy, gdy spoiwem wypełniany jest okrągły lub podłużny otwór w jednej z łączonych blach.
- Spoiny bezotworowe – punktowe (gdy w blasze nie ma otworu, ale podczas spawania jedna blacha zostaje przetopiona i wtopiona w drugą, która znajduje się pod nią), liniowe (powstają w wyniku nagromadzenia spoin punktowych).
Tak jak wcześniej wspomnieliśmy – te podstawowe rodzaje złącz spawanych mogą też jeszcze być wykonywane w różnych wariantach. Dotyczy to zwłaszcza spoin brzeżnych – ich krawędzie mogą być bowiem podwinięte i przetopione w całości lub jedynie częściowo, oraz czołowych (tu wyróżnia się kilka typów: I, V, 1/2 V, Y, 1/2 Y, U, 1/2 U, V i 1/2 V o stromych brzegach). Niektóre rodzaje spoin są też lewostronne lub prawostronne.
[product search="migomat" limit="4" onlyAvailable="true"]
Oznaczenia spoin spawalniczych
Każdy rodzaj spoiny spawalniczej ma ustalony własny symbol umowny, który jest stosowany np. na rysunkach technicznych. Taki znak umowny może być uzupełniany o znaki dodatkowe, wymiary i inne oznaczenia precyzujące.
Oznaczenia spoin spawalniczych, czyli symbole graficzne, wyglądem przypominają kształt wykonywanej spoiny.
- Spoiny brzeżne oznacza się dwiema pionowymi kreskami z „ogonkami” wywiniętymi na zewnątrz (wyglądem przypominają litery „J”).
- Spoiny grzbietowe przestawiane są w formie trzech pionowych kresek, ułożonych w takich samych odległościach od siebie.
- Spoiny pachwinowe oznaczane są trójkątem prostokątnym równobocznym.
- Spoiny otworowe oznacza się poziomą kreską zakończoną po obu stronach krótkimi pionowymi kreseczkami (przypomina odwróconą o 90° w prawo literę „C”).
- Spoina bezotworowa punktowa to prosty okrąg.
- Spoina bezotworowa liniowa to prosty okrąg z równoległymi, poziomymi kreskami przez niego przechodzącymi.
Spoiny czołowe – właśnie ze względu na mnogość wariantów – mają kilka różnych oznaczeń.
- Spoina typu I oznaczana jest dwiema pionowymi kreskami.
- Spoiny typu V i Y oznacza się literami „V” i „Y”, ale w wariancie 1/2 V i Y lewe krawędzie liter są „prostowane”.
- Spoiny typu U mają oznaczenie w kształcie szerokiego „U” z pionową kreską na dole.
- Spoiny typu V, ale ze stromymi brzegami, przedstawia się za pomocą poziomej kreski z odchodzącymi od niej (w górę i pod kątem) krótkimi kreskami, typu 1/2 V o stromych brzegach – niemal tak samo, ale jedna z tych krótkich kresek jest prostopadła.
Spoiny spawalnicze na rysunku technicznym
Konkretny sposób przedstawienia spoiny spawalniczej na rysunku technicznym jest też uzależniony od rodzaju rzutu – to może być np. przekrój poprzeczny, widok od góry (od strony lica), od dołu (od strony grani) lub z przodu. W zależności od rzutu operuje się różnymi rodzajami linii do pokazania poszczególnych części spoiny (m.in. liniami ciągłymi i przerywanymi, grubymi i cienkimi oraz wygiętymi w łuk).
Stosowane są także wcześniej wspomniane oznaczenia dodatkowe.
Oprócz symbolu umownego pojawiają się:
- grubość i długość spoiny,
- wymiary brzegów spoiny,
- znaki dodatkowe (określające np. lico spoiny: płaskie, wklęsłe, wypukłe, grań: podpawaną, wykonanie: w montażu lub po zamkniętym obwodzie),
- inne symbole informacyjne (np. informujące np. o jakości czy numerze spoiny bądź metodzie spawania).
[product category_id="1" limit="4" onlyAvailable="true"]
FAQ:
Co to jest spoina spawalnicza?
Spoina spawalnicza to miejsce połączenia się materiałów (czyli miejscowe stopienie i zestalenie) w wyniku procesu spawania. Inne używane nazwy spoiny spawalniczej to „spaw”, „połączenie spawane” i „złącze spawane”.
Jakie są rodzaje spawów?
Podstawowe rodzaje połączeń spawanych to spoiny: czołowe, grzbietowe, brzeżne, pachwinowe, otworowe i bezotworowe (punktowe i liniowe).
Jak oznacza się połączenia spawane?
Oznaczenia spoin to symbole umowne – proste znaki graficzne, które przypominają kształt danego rodzaju spoiny. Na rysunkach technicznych są zwykle uzupełniane o oznaczenia dodatkowe, dotyczące np. wymiarów spoiny, rodzaju lica i grani spoiny, metody spawania czy numeru i jakości spoiny.
Do miłego!
Zespół handlowiec-rs
©handlowiec-rs
Tekst autorski członków zespołu handlowca, napisany w oparciu o wiedzę własną, nabyte uprawnienia i doświadczenie oraz informacje pozyskane z literatury fachowej. Zabronione jest kopiowanie w całości lub fragmentach bez wiedzy i zgody autora.
[product search="przyłbica" limit="4" onlyAvailable="true"]
